श्री शिवराज्यभिषेक सोहळा निमित्त प्रश्नमंजुषा
107
तारीख: ६ जून १६७४ (ज्येष्ठ शुद्ध त्रयोदशी, शालिवाहन शके १५९६)
स्थळ: रायगड किल्ला
महत्त्व:
- छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक हा मराठा साम्राज्याच्या इतिहासातील एक महत्त्वाचा टप्पा होता.
- या दिवशी शिवाजी महाराजांनी “छत्रपती” ही पदवी धारण केली आणि हिंदवी स्वराज्याची स्थापना केली.
- या राज्याभिषेकामुळे मराठे एक शक्तिशाली आणि स्वतंत्र राष्ट्र बनले.
विधी:
- राज्याभिषेकाचा विधी अनेक दिवस चालला. यात अनेक धार्मिक आणि राजकीय विधींचा समावेश होता.
- शिवाजी महाराजांना भगवान विष्णू आणि देवी लक्ष्मी यांच्यासमोर अभिषेक करण्यात आला.
- महाराजांनी छत्र, तलवार आणि मुकुट धारण केले.
- अष्टप्रधान मंडळाची स्थापना करण्यात आली, ज्यामध्ये राज्य कारभार चालवण्यासाठी आठ मंत्री होते.
उपस्थिती:
- राज्याभिषेकाच्या वेळी अनेक राजे, सरदार आणि सामान्य नागरिक उपस्थित होते.
- महाराष्ट्रातील विविध जाती आणि समुदायाचे प्रतिनिधी उपस्थित होते.
परिणाम:
- छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक हा मराठा साम्राज्यासाठी एक प्रेरणादायी क्षण होता.
- यामुळे मराठ्यांमध्ये राष्ट्रीय भावना निर्माण झाली आणि त्यांना एकत्र येण्यास प्रेरणा मिळाली.
- छत्रपती शिवाजी महाराजांचे राज्य हे न्याय, समानता आणि बंधुता यावर आधारित होते.
आजही छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक हा महाराष्ट्रात उत्सवाने साजरा केला जातो.
अतिरिक्त माहिती:
- छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक हा भारतातील सर्वात मोठ्या राज्याभिषेक समारंभांपैकी एक मानला जातो.
- या राज्याभिषेकाचे अनेक वर्णन ऐतिहासिक ग्रंथांमध्ये आढळतात.
- रायगड किल्ल्यावर दरवर्षी ६ जून रोजी छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या राज्याभिषेकाचा स्मरणार्थ शिवराज्यभिषेक उत्सव आयोजित केला जातो.
- विकिपीडिया: https://en.wikipedia.org/wiki/Shivaji